Sex ding

• Nederlands
• Mediawijs
• +1
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6
• Studiejaar 1-4

Introductie

Vita is een mooie meid van zestien en voor niemand bang. Als haar hartsvriendin Shaira in een ruzie een pikante foto van Vita op Instagram zet, doet Vita alsof haar dat niet deert. Maar de gevolgen zijn groter dan de zelfbewuste stoere Vita aankan. Zal het haar lukken om overeind te blijven, als ze door iedereen wordt buitengesloten en veracht? De inspiratie voor deze film vond de filmmaker in een verhaal van een klasgenootje van haar veertienjarige dochter, van wie een foto in ondergoed op de sociale media rondging. Het zijn voorbeelden waarbij jongeren aan de digitale schandpaal worden genageld. De film vertelt dat vanuit het perspectief van het slachtoffer. In deze les komen de verhaalstructuur en filmische elementen uit deze korte televisiefilm (uit de reeks Duivelse Dillema's van Human) aan bod. Ook leert de leerling benoemen wat het van de keuzes van de maker vindt.

Instructies

Leerdoelen deel 1 (60 minuten)

• De leerling kan een mening vormen over de inhoud van de film
• De leerling kan benoemen welk doel de filmmaker voor ogen had met deze film
• De leerling kan reflecteren of de filmmaker in haar doel is geslaagd

Leerdoelen deel 2 (50 minuten)

• De leerling kan de verhaalstructuur van de film benoemen.
• De leerling kan enkele bewuste keuzes van de filmmaker in gebruik van thema en muziek, benoemen.
• De leerling kan benoemen welk effect de keuzes van de filmmaker hebben op de eigen beleving.
• De leerling bedenkt zelf een verhaal op basis van iets uit de eigen realiteit.

Werkwijze

• Je bekijkt de film Sex ding (2017, 39 min, Simone van Dusseldorp) in zijn geheel. Je kunt de leerlingen een actievere kijkhouding meegeven door het vragen van een voorspelling aan de hand van de poster.
  

Na de film bespreken we in eerste instantie de ervaring van de leerling en het doel van de maker.

In het tweede gedeelte van de les gaan we in op de manier waarop de film is gemaakt. We bespreken dan:

• Het narratief. In film worden verhalen, ideeën, ervaringen en gevoelens verbeeld door middel van verhaalmiddelen (wie, wat, waar), verhaalstructuren (begin, midden, eind) en verhaaltechnieken (tijdverloop, flashbacks, tegenstellingen.
• De filmische vormgeving. Film krijgt vorm door gebruik te maken van camerawerk (cinematografie), art direction (mise-en-scene), spel/framing, montage en geluid.
• De context. Film wordt bekeken en gecreëerd in contexten: geschiedenis, cultuur en maatschappij, economie. Ook de toeschouwer, het publiek, geeft betekenis aan film.
• De les kan uitgebreid worden met een 'maak'-les om de opgedane kennis te verwerken. Hier worden tips voor gegeven.
  

Voor achtergrondinformatie over sex shaming op social media maakte HUMAN een pagina bij Sex Ding https://www.human.nl/duivelse-dilemmas/2017/sex-ding.html

Ook ontwikkelde de Respect Foundation een lessenserie: ik ben van mij!
https://www.lessonup.com/app/channel/respect-education/series/d5968572dc14bf93530b268c

Benodigdheden
Je kunt de notities (verantwoording van de vragen en antwoorden) bij deze les uitprinten. Notities die tijdens de les worden aangezet, zijn zichtbaar voor de leerlingen.

SEX DING

Sex Ding

Welk doel heeft de regisseur met de film?

In dit deel van de les onderzoeken we samen met de leerlingen welk doel regisseur Simone van Dusseldorp heeft met deze film. Slaagt de regisseur in haar doel?

Vraag 

Tip

Opdracht

Vragen en opdrachten

• Er zijn geen goed-fout opdrachten, wel kijkvragen, klassengesprekken en reflectievragen.
• Je kunt kiezen voor verschillende werkvormen: individueel, in groepjes of klassikaal.
• De les kan uitgebreid worden met een 'maak'les om de opgedane kennis te verwerken. Hier worden tips voor gegeven.

NB Ons advies is om bij deze les niet te werken met 'devices in de klas'. Je kunt dit uitzetten door het vinkje onderin het scherm van de lespresentatie te deactiveren.

Je gaat kijken naar een jeugdrama

(38 min.) over de gevolgen van sexting ► 

Instructie voorafgaand aan het kijken
Je kunt een actieve kijkhouding stimuleren door te vragen waar zij denken dat de film over zal gaan, gelet op de poster en titel. Kunnen ze verhaalverloop, eventuele personages voorspellen?

Indien je het nodig vindt, kun je voorkennis activeren over sexting.  Let op: het onderwerp van de film vereist een veilige omgeving.

Film Sex Ding, Simone van Dusseldorp, 38 minuten

Bekijken van de film in zijn geheel.

Wat vond je van de film?

Filmervaring
Er is geen goed of fout, laat de leerlingen steeds iets gedetailleerder benoemen wat ze van de film vonden, of welk gevoel de film hen gaf. Wat dan precies? Waarom? 

Context

Dit is ook het opstapje voor een gesprek in de klas over sexting. Kennen de leerlingen soortgelijke verhalen, wat vonden ze van de daden van de personages in de film, en is het een fenomeen waar ze zich zelf ook zorgen over maken? 

Wat voor soort film is Sex ding?

Filmgenre: fictie
Sex ding vertelt een verzonnen (fictief) verhaal. Vita bestaat niet echt, maar is verzonnen. Maar in het verzinnen is de maker heel dicht bij de realiteit gebleven (anders dan bijvoorbeeld een Marvel superheldenfilm of romantische komedie). Veel filmscenario's zijn gebaseerd op nieuwsberichten of waar gebeurde verhalen. Deze film is ook gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

De regisseur Simone Dusseldorp had een doel voor ogen bij het maken van de film. Welk doel denk je?

Context: doel van de filmmaker

Een filmmaker heeft een reden om een film te maken. Wat wilde Simone van Dusseldorp bereiken met de film?

In het volgende fragment geeft zij zelf antwoord op de vraag.

Filmfragment interview Simone van Dusseldorp over Sex Ding 1 min. 21 sec.

Simone vertelt dat het verhaal gebaseerd is op een echt gebeurd verhaal.

Zij vindt dat pubers fouten mogen maken, en ze niet voor het leven mogen worden getekend. De werking van het internet en social media zorgt echter voor moeilijk uitwisbare data. Ze wil dat de kijker nadenkt over oplossingen hiervoor.

Vind je dat het doel van de regisseur is bereikt?

Context: doel van de filmmaker en effect op het publiek
De regisseur wil de kijker overtuigen dat pubers beschermd moeten worden tegen de gevolgen van social media posts. Vinden de leerlingen dat ook na het zien van deze film? Waarom wel/niet? Heeft de maker keuzes gemaakt in het verhaal die dit doel versterken/verzwakken?

Bijvoorbeeld: richten de leerlingen zich op de telefoon en het internet of op de schending van privacy door haar vriedin? Of op het losse dansen en vrij zijn van het meisje? Of op het feit dat je geen berichten kunt verwijderen op insta? Wie of wat wijzen zij aan als probleem voor dit dilemma? 

Had de maker andere keuzes kunnen maken om hen beter te overtuigen? 

SEX DING

 

Sex Ding deel 2

Welke keuzes maakte de regisseur?

In dit deel van de les onderzoeken we samen met de leerlingen welke keuzes een regisseur neemt bij het maken van een film. Welk effect beogen en hebben deze keuzes op de kijker?

We richten ons daarbij bij dit deel op de verhaalstructuur en de hoofdpersoon, Vita.

In de eerste twee minuten van de film introduceert de regisseur de hoofdpersoon. ►

Begin van een film: introductie van de hoofdpersoon
In de eerste minuten van deze film wordt de hoofdpersoon, Vita in beeld gebracht. Welk beeld schetst de regisseur van haar?

Fragment Sex Ding, 2 minuten

Bekijken van fragment.

Hoe wordt Vita neergezet door de regisseur?

Begin van een film: introductie van de hoofdpersoon
Waarom koos de regisseur ervoor om haar zo te introduceren? Wat vindt de leerling daarvan? Denk eens terug aan het doel van de regisseur met deze film. Versterkt de keuze voor de hoofdpersoon haar doel?

Vita is de hoofdpersoon in de film. Wat is Vita's droom?

Bereikt ze haar droom uiteindelijk? 

Verhaalstructuur: opbouw en personages
In een filmverhaal (documentaire of fictie) heeft een hoofdpersoon vaak een doel of een wens. Aan het einde weet je vaak of het doel/ wens uitkomt.
Een filmverhaal bestaat ook vaak uit drie stukken: begin, midden en eind. Het middenstuk is daarbij het langst.

• In het begin worden zaken of personages geïntroduceerd, en weet je vaak wat het doel/ de wens van de hoofdpersoon is.
• In het midden wordt duidelijk welke problemen/obstakels er zijn om het doel te bereiken.
• Aan het eind volgt de inlossing daarvan (of niet, want niet elk verhaal heeft een happy end).

In het volgende fragment zie je hoe de regisseur de droom van Vita in beeld brengt. ► 

Keuze van de maker: vormgeving

Het volgende fragment laat zien hoe de regisseur heeft bedacht de droom van Vita in beeld te brengen. Waarom koos de regisseur hier voor? Wat vindt de leerling daarvan?

Fragment Sex Ding, 50 seconden

Bekijken van fragment.

Wat vind je van de keuze van de maker om haar droom op deze manier te verbeelden?

Op welke manier zou jij dit hebben gedaan?

Filmische vormgeving: mening vormen

De maker brengt de droom van Vita erg letterlijk in beeld. Door de reflectie in de etalageruit lijkt Vita vleugels te hebben.

Je zou de droom ook anders kunnen verbeelden. Denk aan een voice over, een dromerige filter, etc. Kunnen leerlingen nog meer bekende manieren noemen? Hebben ze zelf een idee?

Nu kijken we nog een
keertje naar het einde ►

Verhaalstructuur: einde van een film
De leerlingen leren een mening vormen en leren deze te onderbouwen. Vraag goed door wat ze vinden van het einde en waarom ze dit vinden.
Het einde van een film is belangrijk voor het gevoel dat je overhoudt aan een film.

Fragment Sex Ding, einde van de film, 12 min. 50 sec.

Hoe maakt de regisseur deze scène spannend? 

Wat symboliseren de vleugels bij Vita?

Verhaalstructuur: climax

Vita heeft haar vleugels gekregen, maar je kunt stellen dat haar droom (sexy zijn) een nachtmerrie werd. De vleugels stonden eerst symbool voor je lekker in je vel voelen, nu verwijzen ze naar een zelfmoordpoging (engel). 

Het is spannend door:

• de keuze van de muziek.
• door de parallelmontage. Je schakelt tussen twee verschillende locaties/gebeurtenissen die dezelfde tijd plaats vinden: tussen reddingspoging van vriendin Shaira en Vita op het dak
• Door de obstakels in de poging (bv gesloten deur).
• Door het laten zien van de diepte vanaf het dak.
• Doordat je niet weet of ze samen springen of dat ze samen niet springen. 

Vind je dit einde van de film een happy end?

Zou jij voor een ander einde hebben gekozen? Welk?

Verhaalstructuur: einde van een film
De leerlingen leren een mening vormen en leren deze te onderbouwen. Vraag goed door waarom ze kiezen voor een happy end of een serieuzer einde.

Het einde van een film is belangrijk voor het gevoel dat je overhoudt aan een film.

SEX DING

 

Sex Ding Extra opdrachten: filmische vormgeving en context 

In dit deel van de les onderzoeken we samen met de leerlingen welke keuzes een regisseur neemt bij het maken van een film. Welk effect beogen en hebben deze keuzes op de kijker?

We richten ons daarbij op de muziek, camerakeuzes (filmische vormgeving) en vergelijken andere films met een zelfde onderwerp (context).

Weet je nog welke muziek je hebt gehoord in de film?

Filmische vormgeving: muziek

Het verhaal wordt niet alleen door tekst en beeld verteld, maar ook door muziek. De soundtrack kan beelden een sfeer geven, en ze dramatisch, onheilspellende of juist vrolijke lading geven.

Met de muziek geeft regisseur Simone van Dusseldorp duidelijk aan welke emotie zij wil oproepen bij een scene.

Welk fragment past bij deze muziekfragmenten?

Filmische vormgeving: muziek
Kunnen de leerlingen de juiste muziek bij het juiste fragment plaatsen?

Waarom lukt dit? Wat vertelt de muziek over die scenes?

Zou jij dezelfde keuzes hebben gemaakt als regisseur Simone van Dusseldorp??

De filmmaker kiest een aantal keer een ander formaat (kader).

Waarom doet de maker dit?

Welk effect heeft dit op jou?

Filmische vormgeving: formaat (kader)

De maker kiest voor fragmenten gefilmd door de telefoon omdat het een realistisch gevoel geeft. Doordat je die beeldverhouding kent van mobieltjes, kan het echter overkomen.

Ervaren de leerlingen dit ook zo?

Vraag door of het hele verhaal 'verticaal' gefilmd had kunnen worden. In het volgende fragment, uit een andere film over hetzelfde onderwerp, kijken we nogmaals naar de kadrering. 

Fragment #tagged, Martijn Winkler, 3 minuten

De film vertelt het verhaal van de 14-jarige Elise en een uit de hand gelopen feestje. De content die zij op Instagram, Facebook en YouTube plaatst, gaat een eigen leven leiden. Zo verliest ze de controle over haar eigen online leven en verandert haar telefoon van beste vriend in haar ergste vijand. Het scherm van de iPhone vult het midden van het beeld; de omgeving is alleen te zien via de telefoon - en alleen als die aan staat.

Het volgende fragment is een korte film van een andere regisseur, over hetzelfde onderwerp. 

Films vergelijken (context)

Door films met elkaar te vergelijken zie je nog beter dat een verhaal op verschillende manieren in beeld kan worden gebracht.

Iedere regisseur vertelt, verbeeldt, een verhaal op eigen wijze. Ook ontdekken leerlingen welke stijl ze aanspreekt en welke effecten sommige keuzes hebben.

Wat is het effect als je een soortgelijk verhaal zó in beeld brengt?

Films vergelijken: context

De maker, Martijn Winkler, koos ervoor om het te filmen vanuit de social media-werkelijkheid die je zelf kent, en hoopt dat je het zo als echter ervaart, dat het je meer raakt.

Maar leerlingen kunnen ook hebben geantwoord dat ze zich juist minder met de hoofdpersoon kunnen identificeren omdat je haar niet (vaak) in beeld ziet. 

Je gaat kijken naar een reclame-filmpje voor de campagne van Slachtofferhulp ► 

Films vergelijken (context)

Door films met elkaar te vergelijken zie je nog beter dat een verhaal op verschillende manieren in beeld kan worden gebracht.

Nu een heel andere film, een reclamespotje, over hetzelfde onderwerp.

Filmfragment, campagne slachtofferhulp, 48 minuten

Wat zijn de overeenkomsten?

Wat zijn de verschillen? 

Denk aan de hoofdpersoon, het onderwerp, hoe het verhaal in beeld is gebracht 

Context

Beide films zijn gemaakt door Simone van Dusseldorp. 

Het is ook een fictie, maar oogt veel meer als een documentaire. Het is niet chronologisch verteld. Er wordt ook een maatschappelijk thema bespreekbaar gemaakt. De hoofdpersoon is ook een vrouw - maar wel wat ouder en het gaat ook over seksueel geweld. 

Sex ding was fictie, maar het onderwerp en het verhaal komt wel uit de realiteit.  

Simone van Dusseldorp had een doel met haar film. Bedenk een onderwerp uit jóuw leven of omgeving waar ook een film van gemaakt zou moeten worden. Motiveer je antwoord.

Werk je idee wat verder uit. Wie is je hoofdpersoon? Wat is de wens, het doel van de hoofdpersoon? Welke obstakels, dilemma's zijn er?

Zelf een onderwerp bedenken: werk je idee uit

Werk je idee uit op papier met woorden, maak een mood-bord... of.... film alvast een stukje met een webcam, Go pro of een (geleend) mobieltje.

Welke personages komen in je film voor? Welke gebeurtenis zou je willen verfilmen? Op wat voor een manier zou je het filmen? Lukt het om de eerste dertig seconden te filmen?

Meer films in de klas? ►